Noordzeebodem bezaaid met wrakken, ware tijdscapsules

26/07/2022

Boomstamboten uit de prehistorie, Vikingschepen, stoomschepen, onderzeeërs en andere oorlogsschepen, vissersboten en recenter gezonken vrachtschepen. Duizenden scheeps- én vliegtuigwrakken vormen in de Noordzee een archeologisch waardevol onderwaterkerkhof. Alleen al in het Belgische deel ervan wordt het aantal geschat op 290.

Voor het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) heeft maritiem archeoloog Sven Van Haelst monnikenwerk verricht. 62 van die 290 wrakken geven hun geheimen voorlopig nog niet of niet helemaal prijs. De 228 overige zijn nu grotendeels geïdentificeerd: hun naam, materie, lading, eigenschappen, leeftijd, geschiedenis, exacte locatie … We zien ook een stuk klaarder in die onmetelijke hoop schroot op de zeebodem, een kluwen van mijnen, bommen, mitrailleurs en dus ook scheeps- en vliegtuigresten.

Veel wrakken zijn stille getuigen van zeeslagen tijdens de beide wereldoorlogen. Hun ecotoxilogische effecten op mens en dier zijn aanzienlijk, omdat ze het milieu vervuilen met grote hoeveelheden materialen en stoffen. Zoals militair materiaal, niet-ontplofte munitie, allerlei chemicaliën als brandstoffen en smeermiddelen. Sommige van die chemische stoffen lekken onmiddellijk bij het zinken; andere komen pas decennia later vrij door corrosie van het wrak. Anderzijds zijn wrakken ook hotspots van biodiversiteit, waar heel ander leven op voorkomt dan op de omliggende bodem.

Een boeiend onderwaterlandschap levert het alleszins op.