Gaat René Magrittes echtgenote schuil onder zijn schilderij Het vijfde seizoen?

10/08/2023

Infraroodreflectografie bracht aan het licht dat Het vijfde seizoen (1943) van de grote Belgische surrealist René Magritte (1898-1967) onder de toplaag het portret van een vrouw verbergt. Het gaat waarschijnlijk om de echtgenote en muze van de kunstenaar zelf, Georgette Berger.

Voor Magritte geldt een strikt onderscheid tussen het reële object, een pijp bijvoorbeeld, en de verbeelding ervan in een schilderij. Het tafereel is geen pijp, het is slechts een weergave ervan. En meer bepaald het resultaat van de manier waarop de kunstenaar over dit object nadenkt, met een gevoel voor mysterie. Dat leidt tot raadselachtige composities die balanceren op de grens van werkelijkheid en illusie. Zo zet hij banale voorwerpen bij elkaar, in een vreemde opstelling, zoals bolhoeden bij appels. Vraag je dan niet af wat het voorstelt. Het stelt namelijk niks voor, zomin als je het mysterieuze kunt bevatten.

In de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België namen twee specialisten de schilderijen van René Magritte onder de loep. Zoals de olieverf op doek van 50,5 bij 60 cm Het vijfde seizoen. We zien twee mannen met bolhoed die ingelijste schilderijen onder hun arm houden. Het reflectogram laat in de ondertekening een model zien met dezelfde fysionomie van Georgette: ovale gelaatsvorm, neus en haarsnit. Wellicht overschilderde Magritte zijn portret om te besparen op duur schilderdoek.

Overschilderen is een beproefde techniek, maar altijd is men benieuwd wat er onder tevoorschijn gaat komen.