Zjef Vanuytsel, de Nederlandstalige chansonnier
Jozef Guillaume Dymphna Vanuytsel, beter bekend als Zjef Vanuytsel, was een Vlaamse zanger die op 6 juli 1945 in Mol (België) werd geboren.
Hij maakte folkmuziek en was specifiek bekend om een muziekstijl die Kleinkunst wordt genoemd, een term die in België verwijst naar de eenvoudige stijl van muziek gezongen in het Nederlands, met een akoestische gitaar, in een eerder intieme setting.
De stijl is te vergelijken met die van het chanson van die andere beroemde Belgische zanger, Jacques Brel. Vanuytsel heeft gezegd dat Brel een grote invloed op zijn werk heeft gehad. Tegelijkertijd haalde Zjef haalde tegelijk inspiratie bij grote folk- en rockacts als Bob Dylan en The Beatles.
Zjef Vanuytsel wordt vaak naar voren geschoven als één van de gezichten van het kleinkunstgenre in Vlaanderen, samen met Willem Vermandere en wijlen Wannes Van de Velde. Ze worden zelfs de Grote Drie van de kleinkunst genoemd. Hij heeft echter gezegd dat hij liever aangeduid wordt als 'liedjesmaker' of als Nederlandstalige chansonnier.
De chansonnier bracht in zijn leven zes albums uit, maar het meest succesvol was zijn debuut De Zotte Morgen. Het wordt algemeen een klassieker genoemd en er werden 100.000 exemplaren van verkocht. Het nummer waarnaar het album is vernoemd is een van zijn bekendste liedjes, samen met Houten kop (verwijzend naar een kater), Hop Marlène en Ik weet wel mijn lief, een liedje dat hij schreef over zijn vrouw.
Naast zijn muzikale carrière was Zjef ook architect. Hij voltooide zijn architectuurstudies aan Sint-Lucas in Brussel en wist ook op die manier zijn stempel te drukken. Hij ontwierp de gebouwen van verschillende gemeentebesturen (die van Huldenberg en Bertem, beide in de provincie Vlaams-Brabant). Hij werkte ook mee aan de inrichting van verschillende cafés (het stripcafé Nero in Hoeilaart en De Markten in hartje Brussel) en culturele centra (zoals GC Den Egger in Scherpenheuvel, een bedevaartsoord dicht bij zijn woonplaats Mol).
Zjef Vanuytsels architectuurcarrière verklaart het gat van bijna vijfentwintig jaar tussen zijn plaat Tederheid uit 1983 en zijn laatste album Ouwe makkers uit 2007.
Vanuytsel overleed na een lange strijd met kanker op 30 december 2015 in het Universitair Ziekenhuis van Leuven.
In 2016 werd hij postuum opgenomen in de Eregalerij van het Vlaamse volkslied (De Eregalerij), waarmee hij in het gezelschap kwam van andere grote Belgische artiesten als Toots Thielemans, Salvatore Adamo en Arno Hintjens. Zijn lied De zotte morgen was al in 2008 opgenomen. Hij is ook herdacht met een bronzen standbeeld in Meerhout-Berg, bij Mol, in september 2022.
Foto: © Paul Van Welden / CC-BY-SA 4.0