Kasteeldomein Alden Biesen, 800 jaar geschiedenis
In Rijkhoven op het grondgebied van het Limburgse Bilzen strekt zich een uitgebreid kasteelcomplex uit te midden van tuinparken en unieke hoogstamboomgaarden. De oorsprong gaat terug tot 1190, toen de derde kruistocht volop woedde, de strijd tegen de islam in het Heilig Land.
In 1190 richtten kooplui uit de Noord-Duitse handelssteden Bremen en Lübeck in Akko, destijds Palestina en nu Israël, een veldhospitaal op om hun zieke en gewonde landgenoten-kruisvaarders te verzorgen. Dat was een taak voor broeders. Het hospitaalbroederschap, de Duitse Orde genoemd, raakte bekend in de hele christelijke wereld, die intens meeleefde met de kruistochten. In 1198 werd ze omgevormd tot een ridderorde. De caritatieve doelstelling werd gehandhaafd maar vooral de verdediging manu militari van het christelijk geloof werd het nieuwe orde-ideaal.
Opkomst, bloei en verval van Alden Biesen (13e-15e eeuw)
De toenmalige kerkelijke en wereldlijke overheden zagen dat het goed was. Ook ridders uit onze gewesten namen deel aan de vijfde kruistocht in 1220, wat de Duitse Orde ook bij ons meer bekendheid gaf. In heel Europa kreeg ze allerlei privileges, gronden, huizen cadeau en in de Nederlanden ook parochies, kapellen en hospitalen. Zoals de O.-L.-V.-bedevaartskapel met aanhorigheden in Rijkhoven, gelegen op een plaats waar biezen groeiden. Vandaar de naam. Biesen groeide uit tot de landcommanderij van de gelijknamige balije of provincie, tot de hoofdzetel zeg maar, en telde twaalf ondergeschikte commanderijen in het Maas-Rijngebied. Er verrezen een huis en een hospitaal op de site. In 1361 ruilde de Duitse Orde het onveilige en vochtige Biesen in voor een nieuwe hoofdzetel achter de veilige stadswallen van Maastricht, Nieuwen Biesen. Biesen heette voortaan Alden (Oude) Biesen en verkommerde volledig.
Nieuwe bloei en verval van Alden Biesen (16e-20e eeuw)
Vanaf de 16e eeuw stelden de landcommandeurs zich op als echte beheerders. De nu nog bewaarde gebouwen, overwegend in Maaslandse renaissancestijl, stammen grotendeels uit de 16e en 17e eeuw: het waterkasteel als majestueuze zomerresidentie, de klokkentoren, de voorburchten, het pachthof, het gasthuis, de barokke kerk, de galerij met Toscaanse zuilen, het poortgebouw met -toren, de wachterswoning, het Apostelhuis, het oranjeriegebouw, de rijschool en de tiendschuur. In 1786-1787 werd de Engelse tuin aangelegd, een fraai landschapspark met een helling, monumentale bomen en exotische struiken, een grasveld, kronkelende paadjes, waterpartijen en folly’s als de Romeinse Minervatempel, een Chinees tempeltje, een grot, een ruïne en een hermitage.
Na de Franse Revolutie kwam het complex in privéhanden, takelde het zienderogen af en in 1971 brandde de waterburcht nog ’s helemaal uit ook.
Alden Biesen staat er weer, in al zijn glorie (21e eeuw)
Nu als een inspirerend Europees centrum voor culturele en zakelijke evenementen, congressen … van de Vlaamse overheid. Klaar voor de toekomst! Het domein is het jaar rond vrij toegankelijk.