Rakettechnoloog Karel Bossart, Belgische ster aan het firmament

Astronauten heeft België in het verleden al vaker voortgebracht. Zelfs een kunstenaar die een beeldje op de maan heeft staan. Maar wist u ook dat de Kalmthoutenaar Karel Bossart aan de wieg stond van de Amerikaanse ruimtevaart?

Karel Bossart werd in 1904 geboren in Antwerpen. Het pientere knaapje groeide op in het vlakbij gelegen landelijke Kalmthout, in een onderwijzersgezin. De school was niks voor hem, oordeelde zijn vader. Hij was er gewoon té slim voor. Wellicht, als je op amper 3 à 4 jaar oud kon lezen, brieven schrijven en blijk gaf van wiskundig vernuft. Dus gaf zijn vader hem maar thuisonderwijs. Na een stoomcursus Frans in Parijs werd de briljante Karel in 1920 toegelaten tot de ULB, waar hij in 1925 met glans afstudeerde als mijningenieur. Maar hij had de blik naar boven gericht. Zijn talent en fascinatie voor aërodynamica hielpen hem aan een studiebeurs voor het Massachusetts Institute of Technology in de Verenigde Staten. In 1927 behaalde hij er zijn masterdiploma vliegtuigbouw en luchtvaart.

Almaar hoger en Auguste Picard voorbij

Zijn eerste werkervaring deed Karel Bossart in de jaren ’30 op met watervliegtuigen, bij de Russisch-Amerikaanse vliegtuig- en helikopterfabrikant Igor Sikorsky. Hij was gespecialiseerd in sterke metalen. Zo had hij de hand in de overgang van houten naar aluminium vliegtuigen. Hij ontwierp mee het eerste supersonische gevechtsvliegtuig met een deltavleugel. In 1945 hadden de meeste toestellen een vliegplafond van een tiental kilometer, de Belgisch-Zwitserse natuurkundige en uitvinder Auguste Picard was tot 34 km hoog geraakt met een ballon maar Karel Bossart mikte nóg hoger. Hij vond zijn inspiratie in de V2, de ballistische raket die Wernher von Braun in de jaren ’30 en ’40 voor nazi-Duitsland had gebouwd en die na de Tweede Wereldoorlog aan de Verenigde Staten werd overgedragen. Die kon volgens hem als basis dienen voor een intercontinentale raket. Na heel wat twijfels, technische bedenkingen en strubbelingen wist Bossart als hoofd Onderzoek en Ontwikkeling de Amerikaanse luchtmacht ertoe over te halen in te stemmen met de bouw van wat de Atlasraket zou heten, genoemd naar de Griekse god die het hemelgewelf op zijn schouders torst. Dat de Sovjet-Unie in 1949 zijn eerste kernwapen testte, deed de VS vast overstag gaan. Hoewel de Atlas ontworpen was als ballistische intercontinentale raket in het teken van de wapenwedloop, werd ze algauw aangepast voor de ruimtevaart, die in de jaren ’50 opkwam. Zijn vele opvolgers deden dienst als draagraket voor commerciële satellieten.

In 1975 overleed onze landgenoot-raketpionier in zijn woonplaats in Californië, op 71 jarige-leeftijd. Naar eigen zeggen heeft nooit iets kunnen wedijveren met de schoonheid van zijn Kalmhoutse heide, zelfs niet de onmetelijke uitgestrektheid van en variatie in de ruimte.