Michaël Borremans, Figuratief met sterke toets van vervreemding

Fotograaf van opleiding, maar uiteindelijk gekozen voor tekenen en vooral voor het schilderen van klassiek-hedendaagse doeken met een flinke portie raadselachtigheid.

Michaël Borremans zag het levenslicht in 1963 in Geraardsbergen. Hij studeerde fotografie en film aan de Hogeschool voor Kunst en Wetenschappen Sint-Lucas in Gent. Na wikken en wegen koos hij halverwege de jaren ’90 voor tekenen en schilderen. Uiteindelijk sloot die keuze beter aan bij zijn neiging om kunst te scheppen zonder dat je er per se hoeft voor buiten te komen. Een asociaal trekje, zoals hij het zelf noemt. Toch is fotografie nooit ver weg. In oude foto’s van mensen en landschappen vindt hij inspiratie voor zijn schilderijen.

Via een collega-schilder kwam hij in contact met cultuurbeschermer en conservator van het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (SMAK) in Gent, Jan Hoet, in Vlaanderen ook wel de kunstpaus genoemd. Dé sprong naar internationale roem deed Borremans dankzij de Antwerpse kunstgalerij ZENO X, die vele andere namen uit de Belgische kunstscene groot heeft gemaakt. Denk maar aan Luc Tuymans, om er maar één te noemen. De voorbije decennia heeft hij zowat in de hele wereld tentoongesteld, in prestigieuze musea en op vooraanstaande evenementen voor hedendaagse kunst. Vooral in de Verenigde Staten scoort zijn werk hoge toppen.

Borremans valt het best te omschrijven als een figuratief kunstschilder die een realistische draai geeft aan de onderwerpen ontsproten uit zijn verbeelding. Vervreemding met de rem erop, zeg maar. Dat wordt mooi geïllustreerd door de reeks schilderijen uit 2010 van lakeien in livrei die in het koninklijk paleis in Brussel hangen. Ze dragen hun rode vest achterstevoren, kijken raadselachtig uit de ogen en eentje snijdt zichzelf blijkbaar in de vinger. Het was een opdracht van onze toenmalige vorstin, koningin Paola. Geheimzinnigheid voert ook in zijn doek On the Grind uit 2017 de boventoon, een stel bewegende zwarte mannen waarvoor toevallig op straat ontmoete hiphoppers waren uitgenodigd om zich in zijn studio te komen fotograferen. Die foto’s lagen aan de basis van het kunstwerk. Alweer dat dubieuze en dubbelzinnige: dansen ze, vechten ze? De kijker weet nooit zeker wat er precies van te denken.

Voor zijn techniek is Michaël Borremans schatplichtig aan zijn grote voorbeelden, met name de Spanjaarden Diego Velázquez en Francisco Goya. Zoals zij met onbetwistbaar vakmanschap leven en beweging in hun doeken borstelden.

Een minder bekend maar even kunstzinnig zijsprongetje is Borremans’ hoesontwerp van de cd Vantage Point uit 2008 van de vaak gelauwerde Antwerpse rockband dEUS.

Foto : Wikiportret/ Filip Naudts Creative Commons Attribution 3.0 Unported