Maurice Maeterlinck, symbolisme en spiritualiteit

Maurice Maeterlinck wordt geboren op 29 augustus 1862 als oudste van drie kinderen in een Vlaams,  burgerlijk, katholiek, conservatief en Franstalig gezin. Als boegbeeld van het Belgische symbolisme is hij vandaag nog altijd bekend om zijn melodrama Pelléas et Mélisande (1892), een hoogtepunt van het symbolistische theater dat in 1902 door Debussy op muziek werd gezet, om zijn kindertoneel De Blauwe Vogel (1908) en om zijn essays geïnspireerd op de entomologie en de botanica (Het Leven der Bijen, La Vie des Fourmis en L’Intelligence des Fleurs).

Vanaf 1885 publiceert Maeterlinck in La Jeune Belgique gedichten geïnspireerd door de Parnassebeweging. Hij gaat naar Parijs, waar hij onder de invloed komt van verscheidene schrijvers, zoals Stéphane Mallarmé en Villiers de l’Isle-Adam. Deze brengt hem op het spoor van het Duitse idealisme (Hegel, Schopenhauer). In die periode ontdekt Maeterlinck de 14e-  eeuwse Vlaamse mysticus Ruusbrouc, ‘de Wonderbare’, wiens Die Chierheit der Gheestelijker Brulocht hij in het Frans vertaalt. Aldus keert hij zich af van het Franse rationalisme ten voordele van de intuïtieve rijkdom van de Germaanse wereld.

Wie zijn gedichtenbundel Broeikas van het Hart inkijkt, wordt ondergedompeld in een fin-de-sièclegevoel: verveling, loomheid, maar ook dromen en verlangen zijn een telkens terugkerend leidmotief. De goddelijke bezieling is nooit ver weg: trouwens, vier van die gedichten heten Gebed, en symbolen als de lelie en het lam zijn alom. Er gaan interieurlandschappen voor ons open: ‘trage palmen van mijn verlangen’, ‘rode stengels van mijn haat’, ‘gele honden van mijn zonden’, witte herten van leugens’, ‘mauve gras van afwezigheid’ …

Dichter, romancier en essayist Maurice Maeterlinck heeft als enige Belgische auteur tot nu toe de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen (in 1911).

Maeterlinck, op zijn beurt van invloed op Apollinaire, zoekt naar de zuivere schepping. Suggestiviteit, depersonalisatie en herhaling verschaffen de dichter zijn scheppingskracht om tot spirituele resonantie te komen. Zijn aritmische en zich van conventies losgemaakte verzen scheppen allegorische poëzie die doet denken aan de middeleeuwse iconografie en de schilderijen van Pieter Bruegel of Jeroen Bosch.

Wanneer hij er het warmst inzit, koopt hij op de veiling een villa, op het voorgebergte van Nice, die hij opknapt en uitbundig decoreert. Deze luxeresidentie, nu het Palais Maeterlinck, domineert vanaf de punt van het voorgebergte majestueus de Engelenbaai rond Nice. Ontdek op deze website het interieur van de residentie en een van de fraaiste gezichten aan de Azurenkust.

In 1939 trekt hij naar de Verenigde Staten, waar hij gedurende de Tweede Wereldoorlog verblijft. In 1947 keert hij terug naar Nice en het jaar erna publiceert hij Bulles bleues, een universum dat opstaat uit de vergetelheid, gehuld in poëzie maar precies als middeleeuwse miniaturen, waar hij herinneringen uit zijn kindertijd oprakelt. Maeterlinck overlijdt op 6 mei 1949 in zijn woning in Nice.