Paul Otlet, de man die de wereld in kaart wou brengen

Paul Otlet is de geestelijke vader van de documentatiewetenschap en blijft tot de verbeelding spreken. Hij was een vernieuwer die baanbrekend werk verrichtte binnen verschillende domeinen: fotografie, schematische voorstellingen, encyclopedie en museografie. Nog voor de Tweede Wereldoorlog legt Otlet samen met zijn vriend Henri La Fontaine de basis voor het Mundaneum, een papieren versie en voorloper van het huidige Google met een pacifistisch doel. Met de hulp van Corbusier werk hij eveneens zijn utopisch project uit om een Wereldstad te bouwen.

Paul Otlet, geboren in 1868, was zowel schrijver, ondernemer, jurist, sociaal activist en pacifist. Hij was een ware visionair die wou dat de mensen elkaar beter zouden kunnen leren kennen, elkaar niet meer zouden vrezen en in vrede zouden kunnen samenleven.

De pionier van de documentatiewetenschap is voornamelijk bekend om zijn werk op het vlak van bibliografie. Hij wou een netwerk uitbouwen en een internationale samenwerking tot stand brengen tussen bibliotheken en bibliothecarissen. Samen met Henri La Fontaine richt hij het Internationaal Bibliografisch Bureau op en creëert hij het Universeel Bibliografisch Repertorium, dat alle wereldwijd gepubliceerde uitgaven bevat, ongeacht de periode of het onderwerp. In 1905 realiseren ze samen het Universele Decimale Classificatiesysteem (UDC), alsook de 125x75mm-standaard van de bibliografische steekkaarten, nog steeds van toepassing in bibliotheken over de hele wereld.

In de periode tussen de twee wereldoorlogen werkt hij samen met Le Corbusier aan zijn Wereldstad, waarmee hij de mensen wil verenigen aan de hand van een universele beschaving, zoals een 'wereldwijd uitwisselingspunt'. Hij is overigens niet de enige met het idee om een universele encyclopedie uit te werken. Zijn tijdgenoot Wells droomde van een World Brain, en ook de filosoof en socioloog Otto Neurath was actief.

Paul Otlet is bovendien stichter van het Wereldpaleis Mundaneum in Brussel (http://www.mundaneum.org/), ondergebracht in de zuidvleugel van het Jubelpark. Het Mundaneum voegt zijn vele realisaties samen, om alle kennis van de wereld te omvatten (het Internationaal Persmuseum, het Universeel Documentatie Repertorium en het Universeel Bibliografisch Repertorium). Het Mundaneum telt op zijn hoogtepunt 16 miljoen fiches, die de meest uiteenlopende onderwerpen documenteren. Dit verklaart ook waarom het vaak wordt omschreven als het "Google van papier".