Wist u dat het station van Schaarbeek als enige in Brussel volledig bewaard is gebleven?

01/12/2021

In 1864 is het een reizigersstationnetje, de Helmethalte genoemd, niet meer dan een houten loods. In 1871 besluit het ministerie van Openbare Werken deze halte te vervangen door een nieuw station. In 1887 ontwerpt architect Franz Seulen, die voor de Staatsspoorwegen werkt, de plannen voor het nieuwe ontvangstgebouw, in Vlaamse neorenaissance. Typisch voor deze architectuur zijn de stenen en bakstenen verhogingen en karakteristieke vormen (puntgevels, torentjes, hokjes …). De combinatie van verschillende materialen (rode baksteen, witte steen, blauwsteen) geeft een mooi kleureffect, waar dan nog ’s het voor die stijl typische siersmeedwerk bij komt. Het station gaat op 7 februari 1889 voor het publiek open. Het heeft vier zones: voor de administratie (loketten en kantoren), de reizigers (wachtruimte en buffet), de technische installaties en tot slot de accommodatie van de stationschef.

 

In 1913 vraagt men Seulen ook de plannen te ontwerpen voor een nieuwe vleugel aan het bestaande gebouw, in dezelfde stijl als het eerste, die plaats moet bieden aan het toegenomen aantal reizigers en goederen. Hij omvat een grote lokettenzaal en meerdere loketten. Vanaf 1930, en dat 50 jaar lang, fungeert Schaarbeek-Vormingsstation als belangrijke draaischijf van het goederenvervoer. Door de internationaal oplopende spanningen wordt in de jaren ’30 in het rangeerstation een ‘sanitaire cel’ gebouwd. Die bunker, nog altijd zichtbaar vandaag, zal als schuilplaats dienen voor het stationspersoneel. Ter herinnering: tijdens de bombardementen van maart tot augustus 1944 vallen er 814 bommen op het stationscomplex, 87% van alle explosieven op de spoorlijnen in Brussel. Vanaf de jaren ’50 en een halve eeuw lang is Schaarbeek de hoofdvertrekplaats voor de autoslaaptreinen, eeen comfortabele manier van reizen naar zijn vakantiestek. Vanuit Schaarbeek vertrekken ook de skitreinen en de bedevaartstreinen naar Lourdes. Maar na 1980, door de toename van het goederentransport over de weg, deemstert het station van Schaarbeek stilaan weg. Op 10 november 1994 wordt het ontvangstgebouw beschermd. Het reizigersaantal neemt af en de loketten worden geautomatiseerd. Maar Schaarbeek gaat een tweede leven tegemoet in 2015, wanneer het museum Train World opengaat, een must voor treinfanaten.

 

Daarna werd het stil rond het station van Schaarbeek. Het museum werd ontworpen door scenograaf François Schuiten en in september 2015 gebouwd in de rechtervleugel. Momenteel staan er ruim 1.250 voorwerpen opgesteld die met het spoor te maken hebben. De kans werd aangegrepen om ook de oude halte uit 1864 te renoveren en in te passen in het museum.