Wist u dat een Belg de sleutel tot de verkiezingen in de hand houdt?

Ruim 100 jaar geleden bedacht Victor D’Hondt een wiskundige formule, die nog altijd gebruikt wordt, om in het parlement een billijk en evenredig aantal zetels toe te kennen.

Victor D’Hondt, geboren in 1841, was een Belgische jurist, hoogleraar en wiskundige aan de Universiteit van Gent. In 1882 publiceert hij zijn Système pratique et raisonné de représentation proportionnelle, met een heel precieze bedoeling. Hij werkt er een wiskundige formule uit die op een billijke manier de zetels in het Belgische parlement verdeelt, tussen de katholieken en de liberalen en tussen de verschillende taalgemeenschappen van het land.

Dit zogeheten stelsel-D’Hondt wordt nog altijd toegepast bij de parlementsverkiezingen in meerdere landen, zoals Japan, Australië, Spanje, Paraguay en (uiteraard) België, maar ook voor de Europese verkiezingen. In de Verenigde Staten heet het de Jefferson Method. Hoewel hij al in 1901 overleed, drukt Victor D’Hondt nog altijd zijn stempel op de stembusgang.

Het stelsel-D’Hondt bestaat erin dat elke lijst een aantal zetels krijgt in verhouding tot het aantal behaalde stemmen. We leggen de formule uit aan de hand van het Belgische voorbeeld.

Voor de regionale, federale en Europese verkiezingen (uitgezonderd voor de gemeenteraden, waar het stelsel-Imperiali van kracht is), wordt het aantal stemmen dat elke partij behaalt, achtereenvolgens gedeeld door 1, 2, 3 … De uitkomsten, quotiënten genoemd, worden daarna in afnemende grootte gerangschikt tot wanneer er evenveel quotiënten zijn als toe te kennen zetels. De laatste uitkomst in de lijst is de kiesdeler. Het totale aantal stemmen van een partij wordt door dat getal gedeeld om te weten hoeveel zetels ze krijgt (afronden naar lagere eenheid). Simpel toch, mijn beste Watson!