Waar komt onze nationale driekleur vandaan?

20/07/2021

Onze nationale driekleur duikt voor het eerst op tijdens de Brabantse Omwenteling (1789-1790), gericht tegen de hervormingen van Jozef II. Hij wilde tal van wetten en reglementen specifiek voor onze contreien afschaffen en vervangen door een centralistisch bewind vanuit Wenen. Op 27 oktober 1789 verslaan de Belgische patriotten tijdens de Slag bij Turnhout het Oostenrijkse keizerlijke leger. De confrontatie luidde de Brabantse Omwenteling in en maakte ons grondgebied even onafhankelijk.

 

De kleurkeuze gaat zeker terug op het wapenschild van het oude hertogdom Brabant, dat de Belgische lievelingskleuren had: een leeuw van goud (geel) op een achtergrond van sabel (zwart), getongd en geklauwd van keel (rood). Tijdens de revolutie van augustus 1830, die tot de definitieve onafhankelijkheid van het land zou leiden, hing de Franse (oorspronkelijk revolutionaire) vlag uit. Maar de dag na het uitbreken van de opstand, 26 augustus, verving Edouard Ducpétiaux, journalist bij de Courrier des Pays-Bas, de Franse driekleur door de rode-gele-zwarte. Maar ‘de vlag van Ducpétiaux’ heeft horizontale banen.

 

De revolutie van 1830 heeft de kleuren van de vlag uiteindelijk een andere betekenis gegeven. Zwart is gaan staan voor het offer dat de burgers brachten die streden voor de onafhankelijkheid, geel voor de rijkdommen van de natie en rood voor het bloed vergoten door de helden van de onafhankelijkheid. Een gedenkplaat aan de gevel van de winkel op de hoek van de Grasmarkt en de Heuvelstraat noemt Marie Abts-Ermens, de naaister die in augustus 1830 de eerste Belgische vlag heeft gemaakt.

 

Artikel 193 van de Grondwet vermeldt de kleuren, het rijkswapen en de kenspreuk: ‘De Belgische Natie kiest als kleuren rood, geel en zwart, en als rijkswapen de Belgische Leeuw met de kenspreuk “Eendracht maakt Macht”. Op 30 september 1830 neemt het Voorlopig Bewind officieel de nationale vlag aan, waarop de kleuren eerst nog horizontaal lopen. De verticale banen en zwart aan de vlaggenstok worden definitief in 1831 aangenomen, zonder dat de Grondwet echter wordt gewijzigd. Let nog even op deze extra surrealistische toets in het land van Magritte: aangezien dit grondwetsartikel nooit is gewijzigd, zijn wij wellicht het enige land dat de volgorde van de kleuren van zijn vlag zoals bepaald in de Grondwet niet respecteert. Eindigen doen we op een luchtiger noot: Morris gaf blijk van vaderlandsliefde door zijn eenzame cowboy Lucky Luke uit te dossen met een zwarte vest over een gele shirt en een rode sjaal bovenaan om het af te maken.