Uitgeverij Plantyn zet papieren schooltijdschriften Zonnekind, Zonnestraal, Zonneland, Doremi en Doremini stop

Generaties lagereschoolleerlingen in Vlaanderen zijn opgegroeid met Zonnekind, Zonnestraal, Zonneland, Doremi en Doremini. Wie koestert er geen warme herinneringen aan de kindertijdschriften, zeker nu ze in juni in gedrukte vorm ophouden te verschijnen.

Op 4 januari 1920 startte Uitgeverij Averbode met het eerste Belgische kindertijdschrift, Zonneland, en zijn Franstalige zusterblad, Petits Belges. De uitgeverij was verbonden aan de abdij van Averbode, die datzelfde jaar de Eucharistische Kruistocht-beweging (E. K.) had gesticht. Normaal dus dat het weekblad een sterke katholieke inslag had. Als ondertitels voerde het heel toepasselijk: Weekblad voor de Katholieke Vlaamsche Jeugd - Tijdschrift van den Eucharistischen Kruistocht. Wat zwaar op de hand, denkt u? Toch werd er voor brave mopjes al vanaf nr. 1 plaats ingeruimd. Het mikte op kinderen van het 5e en 6e leerjaar van het lager onderwijs, dat het ging gebruiken voor het vak Wereldoriëntatie. In 1929 verscheen het eerste stripverhaal. Het blad raakte almaar meer in trek in de vrije scholen onder Nonkel Fons, het pseudoniem van pater Daniël Omer De Kesel.

In december 1958 werd Zonneland zowat het lijfblad van de laatste drie en het nieuwe Zonnekind dat van de eerste drie leerjaren. Verrassing voor de beginnende lezertjes: op 21 juni 1959 deed de gagstrip Rikske en Fikske over een jongetje en zijn ondeugende hondje zijn intrede op de laatste pagina van Zonnekind, en later ook in Doremi, dat de nadruk legt op de creatieve, affectieve en psychomotorische ontwikkeling van de oudste kleuters. Toenmalig hoofdredacteur Daniël Omer De Kesel bedacht en de Belgische Brit Lionel Graham Croucher, pseudoniem Gray, tekende de verhalen. Rikske en Fikske joeg de populariteit van Zonnekind pas écht de hoogte in. In 1966 werden de Zonne-tijdschriften finaal herschikt: Zonnekind was er voor leerjaren 1 en 2, Zonneland voor 5 en 6 en het nieuw afgesplitste Zonnestraal kwam er voor 3 en 4.

In 2022 nam educatieve uitgeverij Plantyn uit Antwerpen sectorgenoot Averbode over, met de genoemde tijdschriften in portefeuille. Plantyn heeft besloten het lagereschoolvak Wereldoriëntatie anders in te vullen door haar allesomvattende Wereldkanjers-pakket te combineren met de Open Wereld-actualiteitsaanpak waar Averbode voor stond. Het is nog niet duidelijk wat er met het rijke archief van de Averbode-titels gaat gebeuren.

Wel duidelijk is dat nu al weemoedig wordt gemijmerd over een bijna aflopende traditie van meer dan 100 jaar Zonne-tijdschriften. Talloze lezers en kleuterjuffen van toen en nu gaan de leuke verhalen, spelletjes, humor, kleuren, prenten, foto’s, werkblaadjes… en de eraan verbonden kerst-, paas- en vakantieboeken missen. Een dubbele troost als afsluiter? KADOC, het documentatie- en onderzoekscentrum van de KU Leuven, wijdt er de onlinetentoonstelling Voor de lezertjes aan en voor de Vlaamse Filmpjes, de wekelijkse avonturenverhalen voor de jeugd waar Averbode in 1930 mee uitpakte, blijft de stekker in de drukpers.