Reinaert de vos sloop Walt Disney Studios binnen

Omstreeks 1250 schreef ene ‘Willem die Madocke maecte’ het satirische dierenverhaal Van den Vos Reynaerde, een hoogtepunt in de Middelnederlandse literatuur en in Europa een van de meest invloedrijke teksten uit die tijd. De wereldberoemde Walt Disney Studios in Californië transformeerden de booswicht uit het Land van Waas tot de Engelse volksheld en schelm Robin Hood in de gelijknamige animatiefilm uit 1973.

Alle dieren in de 13e-eeuwse satire handelen en spreken als mensen, maar zijn geportretteerd naar hun specifieke dierenaard. De hele middeleeuwse samenleving krijgt ervan langs: de adel, de clerus en het volk. Zelfs de ridderliteratuur wordt op de korrel genomen.

De 13e-eeuwse satire
Koning Nobel, de leeuw, laat op een ‘Sinksendag’ door zijn herauten een hofdag in het dierenrijk uitroepen. Alle dieren dagen op, behalve den fellen metten roden baerde, namelijk de intelligente en gewetenloze Reinaert. Schuldbewust blijft hij in zijn veilige burcht Malpertuus achter. Pas na meerdere vergeefse pogingen om hem te dagvaarden, komt Reinaert vrijwillig mee. Hij krijgt de galg, maar weet zich vrij te pleiten door handig in te spelen op de gebreken van de anderen, zoals de domheid en hebzucht van leeuw Nobel, de logheid van beer Bruun, de gulzigheid van wolf Isengrijn, de lafheid van kater Tibeert ... Op het eind maakt hij nog enkele slachtoffers. Hij triomfeert. Het volledige hof blijft verslagen achter.

Walt Disney’s Robin Hood, een vriendelijke Reinaertversie

Van de Reinaertbewerkingen zijn er vlot een tiental animatie- en tekenfilms gemaakt, waarvan Robin Hood, de Walt Disneyproductie uit 1973, ongetwijfeld de bekendste is. Toch speelde de koning van de animatie en de grondlegger van de wereldstudio eind jaren 1930 al met het idee het originele verhaal te verfilmen. Maar een misdadiger als hoofdpersonage opvoeren lag moeilijk. Alle ideeën, schetsen en gags, waarvan sommige heel geslaagd waren, belandden decennialang in de lade. Daar konden ze rijpen tot ze uiteindelijk in Robin Hood werden verwerkt.

Eerst zwaait het boek met het verhaal open en worden de hoofdrolspelers voorgesteld. De klassieke geschiedenis van Robin Hood van Nottingham wordt verteld aan de hand van antropomorfe dierenfiguren. Anders dan in het originele verhaal zijn Robin Hood en zijn geliefde Marianne in deze film vriendelijke vossen, die de strijd met de tiran en het onrecht aangaan. Naast de eervolle held Robin treden personages op die herinneren aan het onvolprezen origineel uit de 13e eeuw.

Andere afgeleide Reinaertproducten

Het aantal en de verscheidenheid aan andere afgeleide producten van Van den vos Reynaerde is niet te tellen. Het epos is meermaals hertaald in verzen en proza, bewerkt voor toneel, verstript, uitgezet in literaire wandel-, fiets- en autoroutes door het Land van Waas … Er bestaan standbeelden, muurschilderingen, plakboeken, hoorspelen … van en als je er genoeg van hebt, kan je de snoodaard zelfs als gebak oppeuzelen. Als hij je tenminste niet te slim af is …