Oorkonde van Filips van de Elzas weer thuis

Na 100 jaar is de 12e-eeuwse oorkonde van graaf van Vlaanderen Filips van de Elzas (1142-1191) weer thuis. Een klein mirakel dat ze niet definitief is verloren gegaan.

Mesen, de kleinste stad van België. Maar met een groots verleden. Uitgerekend hier stichtte Adelheid van Mesen in 1057 het eerste vrouwenklooster in Vlaanderen, kort nadien verheven tot abdij. Mesen was uitstekend gelegen voor een optimaal goederentransport over water en land naar de handelscentra in het Scheldebekken. Schenkingen kwamen geregeld voor, bezegeld met perkamenten oorkonden. Zo schonk in 1176 Adelheids achterachterkleinzoon, graaf Filips van de Elzas, een stuk grond in Westvleteren aan de abdij in ruil voor de belofte dat er tot in de eeuwigheid een herdenkingsmis voor zijn zieleheil zou worden opgedragen. Stilaan bouwde de abdij een rijk archief uit.

In 1914 namen de Duitsers Mesen in. Bij latere geallieerde beschietingen werd het stadje, abdij inbegrepen, met de grond gelijkgemaakt. Duitse soldaten namen na de oorlog archiefstukken gevonden in het puin mee als souvenir naar huis. Een Amerikaanse verzamelaar kwam de oorkonde van Filips van de Elzas op het spoor en schonk ze in 1923 aan het Metropolitan Museum in New York, waar ze in 2016 onverwacht opdook.

Als oorlogsbuit is dit kleinood van grote historische waarde eigendom van de Belgische staat. Onlangs is het met veel ceremonieel overhandigd aan de Belgische autoriteiten. Belangstellenden kunnen het raadplegen in het Rijksarchief Brugge.