Jules Bordet won 100 jaar geleden Nobelprijs voor Geneeskunde
In 2019 is het 100 jaar geleden dat de Belgische immunoloog en microbioloog Jules Bordet de Nobelprijs voor Geneeskunde kreeg. Het moment om terug te blikken op een markante persoonlijkheid in de geschiedenis van de wetenschappen.
Jules Bordet, geboren in 1870 in Zinnik, overleden in 1961 in Elsene. Nobelprijs voor Geneeskunde in 1919. Gaf zijn naam aan een instituut. Dat zouden encyclopedieën ervan maken. De realiteit is een stuk boeiender.
Grondlegger van de Belgische school voor immunologie
Het verhaal begint vroegtijdig, want Jules Bordet is amper 16 wanneer hij naar de faculteit Geneeskunde van de Université libre de Bruxelles gaat. Zes jaar later studeert hij af als dokter en kiest hij voor een wetenschappelijke carrière. Dankzij zijn vroegtijdige faam wordt hij met een studiebeurs van de overheid toegelaten tot het Institut Pasteur in Parijs. Zo wacht hem een briljante carrière. De jonge arts doet onderzoek naar de sterke immuunreacties van het lichaam die optreden tijdens vaccinatietechnieken. De jaren daarna vermenigvuldigen en breiden zijn ontdekkingen zich uit, wat opmerkelijke diagnostische middelen oplevert bij uiteenlopende microbiële infecties als koorts, tuberculose en pest.
Zijn faam van jonge arts neemt gestaag toe. In 1901 geeft de provincie Brabant hem de leiding van het in België pas opgerichte bacteriologisch instituut. Zes jaar later wordt hij professor bacteriologie aan de Université libre de Bruxelles, tot aan het eind van zijn carrière. In de Eerste Wereldoorlog brengt hij zijn onderzoekswerk bijeen in zijn Traité de l’Immunité, tot op vandaag gekoesterd door alle biologen. In 1919 reikt de jury voor geneeskunde hem zijn prijs uit voor zijn volledig immunologisch onderzoek: ’s lands eerste Nobelprijs voor Geneeskunde! Jules Bordet, onstilbaar nieuwsgierig, blijft aan onderzoek doen tot aan zijn dood in 1961, wanneer hij er 90 is.
En vandaag?
Nog altijd klinkt zijn naam bekend in de oren door toedoen van wetenschappelijke instellingen van hoog niveau, zoals het Jules Bordet Instituut in Brussel. Als baanbreker op het vlak van kankeronderzoek richtte dit instituut in 1986 de eerste borstkankerkliniek in Europa en de eerste dienst voor oncopsychologie van het land op, waar psychologen en artsen gespecialiseerd in de ondersteuning van kankerpatiënten samenwerken. Het Jules Bordet Instituut verricht ook belangrijk onderzoek dat jaarlijks leidt tot grote doorbraken. Vermeldenswaard is zijn bijdrage aan de ontwikkeling van het geneesmiddel Herceptine, beter geschikt voor de behandeling van een bepaald tumortype. Voor de komende generaties blijft Jules Bordet de grondlegger van de immunologie, levensbelangrijk om orgaantransplantaties tot een goed einde te brengen. België is vastbesloten een voortrekkersrol te blijven spelen qua studie van het immuunsysteem.