De Provence ligt op amper 2 uur rijden van Brussel, in Torgny
Zuidelijker dan Torgny kan je niet in België. Dit dorpje in de Gaume wurmt zich als een bobbel in Frankrijk. Op meer dan één vlak is het een unicum.
De Gaume werd in de aardrijkskundeles nogal stiefmoederlijk behandeld. Het was de noordelijke grote broer, de Ardennen, die met alle aandacht ging lopen. Onterecht, want deze streek, ruwweg begrensd door Florenville en Chiny in het westen, Ethalle in het noorden, het land van Aarlen in het oosten en op Belgisch grondgebied de Franse grens in het zuiden, is in meer dan één opzicht de moeite waard.
De tegenstelling tussen de Gaume en de Ardennen kan haast niet groter. De Gaume wordt gekenmerkt door een cuestalandschap. Afwisselend vormden er zich lagen van ongelijke dikte zachte en harde afzettingsgesteenten, zoals mergel, schiefer en klei respectievelijk kalk- en zandsteen, waar de Semois, de Vire en de Ton makkelijk doorheen sneden dan wel door werden tegengehouden. Dat verklaart de asymmetrische cuesta’s: de ene heuvelflank is steil terwijl de andere zacht afhelt. Ook het milde microklimaat van de regio valt op. In Torgny is de gemiddelde jaartemperatuur beduidend hoger en de hoeveelheid neerslag een stuk lager dan in de Ardennen, dankzij zijn lagere hoogteligging in de luwte van het Ardeense massief en zijn snel opwarmende kalkbodem. En de inwoners van de Gaume gaan door voor open, onbevangen, ja zelfs een tikkeltje brutaal vergeleken met hun veeleer gereserveerde en minder spraakzame noorderburen.
Naast het milde reliëf, het vriendelijke klimaat en de openheid van de mensen dragen nog andere aspecten bij tot die zuiderse sfeer van de Provence waar Torgny in baadt. Zoals de wijnbouw op de gunstig georiënteerde cuesta. Of de architectuur, met name de zachtgele bouwstenen van de huizen met een latei al dan niet voorzien van een jaartal tussen 1741 en eind 19e eeuw, het sierlijke dakenspel met holle Romeinse pannen, de oorspronkelijk roze bepleisterde voorgevels van de hoeven (18e en 19e eeuw) - waarvan er enkele onder monumentenzorg staan - en liefst twee openbare wasplaatsen met een fraai gebinte (17e en 19e eeuw). Of de uitzonderlijk rijke en gevarieerde flora en fauna in het kalkgrasland van natuurreservaat Raymond Mayné, waar sommige bloemen en kruiden Provençaalse landschappen oproepen: echte tijm, wilde marjolijn, wildemanskruid of de twaalftal orchideeënsoorten die er verspreid over de seizoenen bloeien. Vermeldenswaard in dit verband is zeker de spinneorchis, die in België alleen in Torgny voorkomt. Hier leven ook exotische insecten, zoals de bergcicade en de bidsprinkhaan, zeldzame vlinders als de sint-jansvlinder en allerlei soorten reptielen, zoals de duinhagedis, hazelworm en veldslang. Te veel om op te noemen!
Maar laat u vóór u terug naar het noorden rijdt evenmin deze bezienswaardigheden links liggen: de kluis van Onze-Lieve-Vrouw van Luxemburg en enkele kleine landschapselementen als de gietijzeren dorpspomp en de vijftal stenen en ijzeren calvarie-, missie- en veldkruisen.