75 jaar NAVO: een alliantie die stevig is verankerd in België

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie werd op 4 april 1949 opgericht en viert dus nu haar 75e verjaardag. En het is in België, meer bepaald in Brussel en Bergen, dat meer dan 20.000 mensen zich actief inzetten voor de werking van deze politiek-militaire alliantie.

Deze organisatie, die nu 32 leden telt - 20 meer dan toen ze werd opgericht - koos Brussel als zetel, omdat de stad heeft aangetoond dat ze haar almaar grotere internationale rol op zich kan nemen.

Brussel, politiek en administratief centrum

Het permanente hoofdkwartier van de Noord-Atlantische Raad, het hoogste politieke besluitvormingsorgaan van de organisatie, is gevestigd in Evere. In zes maanden tijd kreeg in 1967 het NAVO-hoofdkwartier vorm op de site van het voormalige vliegveld van Haren. Deze "tijdelijke" oplossing bleef uiteindelijk een vijftigtal jaren in gebruik. Doordat echter het aantal lidstaten maar bleef toenemen, was er in het hoofdkantoor steeds minder ruimte en werden almaar meer tijdelijke modules bijgebouwd.

Daarom besloot de Noord-Atlantische Raad in 1999, tijdens zijn top in Washington DC, dat de gebouwen uit 1967 niet langer geschikt waren voor de NAVO. Bovendien waren de gebouwen ook bouwvallig en dus werd beslist om een nieuw hoofdkwartier te bouwen. De Belgische overheid stelde hiervoor een terrein ter beschikking aan de overkant van de laan. In 2001 werd voor de bouw van het nieuwe hoofdkwartier een architectuurwedstrijd uitgeschreven, die werd gewonnen door een samenwerkingsverband tussen het Brits-Amerikaanse architectenbureau SOM en het Belgische Assar Architects. De werkzaamheden gingen van start in 2010, op de site van de Koning Albert I-wijk, ook in Haren. Het imposante gebouw werd in 2017 in gebruik genomen en biedt plaats aan zo'n 4.000 mensen.

Dit nieuwe politieke en administratieve centrum van de Alliantie van 32 meter hoog, met een bebouwde oppervlakte van meer dan 250.000 m² op een site van in totaal 49 hectare, verwelkomt onafgebroken vertegenwoordigers en deskundigen van de lidstaten die er met elkaar overleggen en samenwerken met partnerlanden.

Bergen, strategisch hoofdkwartier

Behalve het NAVO-hoofdkwartier in Brussel is er ook het Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE). Oorspronkelijk was dit in Frankrijk gevestigd, in de buurt van het politieke en administratieve centrum in Parijs, maar toen Frankrijk zich in 1966 uit de NAVO-commandostructuur terugtrok, moesten alle toen in Frankrijk gelegerde NAVO-eenheden het land verlaten.

Nadat in december 1966 Brussel werd uitgeroepen als hoofdkwartier van de NAVO, begon de zoektocht naar een geschikte locatie in de buurt voor SHAPE. Een groot militair doel in de buurt van Brussel was evenwel geen goed idee en de regio Bergen en de provincie Henegouwen zouden veel voordeel kunnen halen uit de economische groei die door de vestiging van SHAPE werd gegenereerd. En dus werd Casteau de nieuwe locatie, waar een voormalige kazerne in de loop der jaren volledig werd omgebouwd tot een kamp met alle benodigde faciliteiten. SHAPE is een strategisch hoofdkwartier. Het moet de militaire operaties, missies en taken van de NAVO voorbereiden, plannen, leiden en uitvoeren om de strategische doelstellingen van het Bondgenootschap te halen.

Het is een echt dorp vlak bij Bergen en heeft zijn eigen scholen, ziekenhuis, bioscoop en verschillende winkels. De SHAPE-gemeenschap bestaat uit ongeveer 16.000 militairen en burgerpersoneel.