Belgisch landbouwproject in Rwanda in top 10
Een landbouwproject van de Belgische ontwikkelingssamenwerking in Rwanda hoort bij de beste tien in een internationale wedstrijd van de OESO 'Taking development innovation to scale'. Het project zorgde voor de opleiding van 200.000 Rwandese landbouwers via de methode van de zogenaamde veldscholen (Farmer Field Schools), die in de jaren 1980 ontwikkeld werd door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO).
Erik Solheim, voorzitter van het Ontwikkelingscomité bij de OESO, zegt met deze prijs het belang te willen onderstrepen om goede ideeën die hun nut bewezen hebben, verder uit te breiden. “Innovatie is cruciaal, maar je moet verder gaan en de goede oplossingen systematisch en strategisch toepassen op grotere schaal. Dat is precies wat het Rwandese landbouwproject van het Belgisch ontwikkelingsagentschap heeft gerealiseerd en daarom werd het ook genomineerd bij de tien finalisten.”
Landbouw is in Rwanda de eerste economische activiteit (vooral voor vrouwen) en de belangrijkste bron van inkomsten voor de meeste gezinnen op het platteland. De landbouw voorziet in 90% van de nationale voedselbehoeften en zorgt voor meer dan 70% van de inkomsten uit export.
In het dichtbevolkte Centraal-Afrikaanse land met een beperkte oppervlakte aan landbouwgrond is het cruciaal om de teelt van gewassen te optimaliseren en de productiviteit op te krikken. Maar hoe begin je daaraan in een dorp waar niemand over technische kennis beschikt? En hoe bereik je dan niet één, maar vele duizenden landbouwers? Het Belgisch ontwikkelingsagentschap en de Rwandese overheid sloegen daarom in 2009 de handen in elkaar om een opleidingssysteem voor de Rwandese landbouwers op te zetten.
De eerste inspanningen waren erop gericht om een aantal boeren op te leiden tot goede en gedreven begeleiders, zodat zij nadien op hun beurt andere boeren konden opleiden. De boeren wordt niet gezegd wat ze moeten doen, ze leren door te observeren en te experimenteren, in het veld. De grote kracht van de veldscholen is dat de landbouwers het vertrouwen krijgen om zelf beslissingen te nemen, om zelf oplossingen te zoeken voor hun problemen. Op die manier staan ze sterker om de uitdagingen van de toekomst tegemoet te zien. Het veld is de school en de plant is de leerkracht.
In de eerste fase van het project (2009-2011) werden 25.000 Rwandese boeren bereikt. Intussen, vijf jaar later, hebben al meer dan 200.000 boeren kennisgemaakt met de veldscholen. Als je de leden van hun gezinnen meetelt, kom je aan een miljoen Rwandezen die voordeel haalden uit het project. Sinds 2014 heeft de Rwandese overheid bovendien het ambitieuze extensieprogramma Twigire Muhinzi opgezet om tegen 2020 maar liefst 1,7 miljoen boeren op te leiden.
Drie kwart van de begeleide landbouwersgroepen (die voor 53% uit vrouwen bestaan) meldt dat de productie en de inkomsten ten minste 50% zijn gestegen. En er zijn ook bijkomende voordelen op te tekenen: de boeren gebruiken minder pesticiden, ze organiseren spaarkassen om gezondheidszorg te betalen en bespreken thema's als aids en gezinsplanning.