Mord un peu sur ta chique (verman je), het duurt maar vijf minuten.

18/08/2021

Het substantief chique ligt aan de bron van heel wat uitdrukkingen in het Frans. Eigenlijk betekent het pruimtabak of kauwgom. Iets heel zachts. Zo zeg je: Mou comme une chique, zo slap als een vod.

In België heeft het woord allerlei betekenissen. Zoals gezegd, kauwgom, die je uit een chiquenbak, een kauwgombak haalt. In het Frans is een chique ook een dikke wang ten gevolge van een tandabces.

Figuurlijk bekent mordre sur sa chique, zich beheersen, zich bedwingen, zijn woede of ontreddering inslikken, incasseren, op zijn tanden bijten. Zich inhouden om geen schandaal te geven. Mordre sa chique is uiteraard niet zo erg als avaler sa chique, het hoekje omgaan. Minder definitief, maar toch vervelend is déposer sa chique, op z’n tong bijten of, ook op het vlak van taal, on peut couper la chique à quelqu’un, iemand bruusk onderbreken.

Chique slaat ook op een kleine hoeveelheid, niet veel, of een ietsje meer: ‘Ik heb twaalf euro en een chique betaald’ en soms een te verwaarlozen of niet noemenswaardige hoeveelheid: ‘Het is geen chique waard.’

In de laatste betekenissen houdt het Belgische chique steek, want etymologisch gaat het terug tot het Provençaalse chico, een stuk, en het Latijnse cicca en ciccum, restant of waardeloos prul. In het Italiaans komt het met dezelfde betekenis voor : ‘Non vale una cicca.’, wat zoals bij ons beduidt dat ‘het geen cent waard is’.