Pierre Harmel, altijd bereid tot dialoog en respectvol voor zijn tegenstrever

Bij alle grote dossiers van na de oorlog was Pierre Harmel betrokken. Hij drukte duidelijk en blijvend zijn stempel op het politieke leven in België en het buitenland. Hij had een echt politiek project uitgestippeld, voor ons land, én voor Europa en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). Hoewel hij in Brussel werd geboren, op 16 maart 1911, heeft hij vooral in de Vurige Stede Luik gewoond. Als doctor in de Rechten en licentiaat Sociale Wetenschappen en Notariaat aan de universiteit van Luik (1933) was hij voorbestemd om te doceren.

In 1946 gaat hij de politiek in door de dood van zijn broer, een monnik gearresteerd door de Gestapo en één maand voor de bevrijding overleden in een concentratiekamp.

Algauw mengt de PSC-volksvertegenwoordiger, in 1950 minister van Openbaar Onderwijs, zich actief in alle grote debatten.

Tegelijk vindt Pierre Harmel het noodzakelijk dat Vlamingen en Franstaligen de dialoog aangaan. Het centrum-Harmel, door hem opgericht, zal conclusies indienen die uiteindelijk de fundamenten van het federale systeem leggen en in 1963 de ‘taalgrens’ trekken, een denkbeeldige lijn die het land in tweeën opdeelt en de Vlamingen respect voor hun taal en grondgebied garandeert.

Pierre Harmel wordt premier in 1965. Maar de coalitie die hij leidt, is verdeeld en valt een jaar later uiteen. Daarna wordt hij buitenlandminister, van 1966 tot 1973. Hij werkt onder meer de zogeheten Harmel-doctrine uit. In 1967 pleit hij voor een ‘Westen’ dat een sterke tegenhanger vormt voor het Warschaupact maar met de USSR dialogeert. Ook roept hij Europa op zijn lot in handen te nemen en de NAVO haar militaire en defensieve rol in te ruilen voor een politieke en gebaseerd op samenwerking. Men denkt dat het bezoek van de Duitse bondskanselier Willy Brandt in 1970 aan Warschau én de ondertekening van de Akkoorden van Helsinki in 1975 uit deze doctrine voortvloeien.

Nog altijd past de NAVO zich aan aan de wereld rondom, via de strategische oefening NAVO 2030, met name gebaseerd op het rapport-Harmel.

Pierre Harmel heeft ook altijd zijn schouders onder de Europese integratie gezet. Op 22 februari 1973 wordt hij benoemd tot minister van staat en in maart 1991 verleent de koning hem en zijn nageslacht de titel van graaf, ‘voor de eminente diensten bewezen voor het land’. Hij overlijdt op 15 november 2009 in Brussel, 98 jaar oud.

Foto : © OTAN