Pierre Alechinsky, pionier van de avant-gardegroep CoBrA

De Belgische schilder, graveur en tekenaar Pierre Alechinsky wordt geboren op 19 oktober 1927 in Brussel. Zowel zijn vader, een jood van Russische origine, als zijn Waalse moeder is dokter. Hij combineert in zijn werk expressionisme en surrealisme. Van 1944 tot 1948 studeert hij typografie en boekillustratie aan de Ecole Supérieure d’Architecture et d’Arts décoratifs La Cambre in Brussel. Tegelijk begint hij zelfstandig te schilderen en in 1947 sluit hij zich aan bij de groep Jonge Belgische Schilderkunst.

In 1949 ontmoet hij de om zijn logogrammen bekende Belgische schilder en dichter Christian Dotrement. Dan sluit hij aan bij de CoBrA-groep (letterwoord genoemd naar de hoofdsteden waar de stichters vandaan komen: Copenhagen/Brussel/Amsterdam). De beweging zou amper drie jaar bestaan (van 1948 tot 1951) maar beïnvloedde de moderne kunst ingrijpend. Alle CoBrA-kunstenaars streven één gezamenlijk doel na: de beperkingen van de westerse kunst helemaal overboord gooien. Beïnvloed door de dicht-, film-, kinder-, volks-, Viking- en primitieve kunst en de oosterse kalligrafie tonen hun doeken levendige kleuren en een spontane penseelvoering. Alechinsky: ‘Het komt erop aan dieper in de volle grond, het open water, het volle vuur en de openlucht te duiken.’ Die visie op kunst, gedeeld door alle groepsleden, leidt tot een mythisch bestiarium met monsters, maskers, carnavalsfiguren en totems waarvan ze vermoedden dat ze de scheppingsdrang volledig zouden losmaken. Alechinsky’s stijl, die deze inspiratiebronnen integreert, evolueert in de jaren ’50 naar het fabelachtige en hanteert een bizarre beeldentaal zoals bij Jeroen Bosch. Na een reis naar Japan in 1955 grijpt Alechinsky naar de traditionele werkwijze van de Japanse kalligrafie. Zo gaat hij bijna figuratief kalligrafisch schilderen, gebaseerd op materiële effecten.

In dezelfde periode ongeveer bedenkt hij centrale beelden omgeven door een kantlijn (zoals bij postzegels). Die realisaties zijn vandaag een van zijn belangrijkste artistieke kenmerken. Als befaamde kunstenaar stelt hij tentoon in tal van galerieën en meerdere musea. Hij maakte ook publieke creaties, zoals de decoratie van de rotonde van het Hôtel de Lassay van de Franse Nationale Vergadering. Hij kreeg tal van onderscheidingen, met name: het Franse Commandeur de l’Ordre des Arts et Lettres (1992), doctor honoris causa van de Université Libre de Bruxelles (1994), Prix André Malraux du Livre d’Art (2004), doctor honoris causa van de Université de Liège (2010) en de Praemium Imperiale, Japan (2018). De kunstenaar, de 90 voorbij, schildert nog altijd, creatief en vol inspiratie.

Photo : © Belga