Jules-Marie Heymans
Leuven brengt hulde aan de vrouw die de verpleegkunde in België naar een professioneel niveau heeft getild: Maria Heymans, beter bekend als zuster Jules-Marie Heymans. Zij stond er mee aan de basis van de school voor verpleegsters-monitrices, in de volksmond ‘de school van zuster Jules-Marie’.
Op 3 juli 1897 werd in Gent Maria Heymans geboren. Zowel haar vader, Jan Frans, als haar beide oudere broers, Corneel en Paul, doceerden aan de Rijksuniversiteit Gent (RUG). Haar vader was er zelfs de eerste hoogleraar farmacologie, Corneel kreeg in 1938 de Nobelprijs voor Geneeskunde en datzelfde jaar was Paul even minister.
Maria behaalde in 1917 met grote onderscheiding het diploma van ziekenverpleegster bij de Zusters van Liefde, een Gentse congregatie die al sinds begin 19e eeuw toonaangevend was in de gezondheidszorg. Vader Jan Frans zag voor zijn dochter echter, precies zoals voor zijn zonen, een academische titel weggelegd. In die tijd een tamelijk progressieve keuze. Met evenveel succes en aplomb studeerde Maria in 1922 aan de Gentse universiteit af in de kandidaturen natuurwetenschappen en aansluitend geneeskunde. Intussen was ze ingetreden bij de Zusters van Liefde – ze ontleende haar kloosternaam, Jules-Marie, aan haar eerder overleden broer Jules. Vervolgens deed ze haar drie doctoraatsjaren geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL), die in tegenstelling tot de pluralistische RUG wel genade vond in de ogen van haar congregatie. Ze was in 1926 een van de eerste drie vrouwen en de eerste religieuze die aan de KUL afstudeerde als arts.
Verpleegsters- en artsdiploma maar nooit geen van beide beroepen uitgeoefend
Ondanks haar academische titel maakte zuster Jules-Marie carrière met onderwijs- en beheerstaken. Van 1926 tot 1939 was ze directrice van het Sint-Vincentiusziekenhuis en de daaraan verbonden verpleegstersschool van de Zusters van Liefde in Gent. In oktober 1939 werd ze aangesteld als directrice van de pas geopende Universitaire Normaalschool voor Verpleegsters-Monitrices aan de Kapucijnenvoer in Leuven. Het was een initiatief van het Belgische episcopaat, dat een aanvullende, tweejarige hogere opleiding wilde breien aan de bestaande driejarige opleiding die de dertigtal katholieke verpleegstersscholen in België verstrekten. Dankzij Jules-Marie kregen de studenten naast beroepsgerelateerde cursussen onder meer algemene, wetenschappelijke en pedagogische vakken.
Kroon op het werk
De studenten waren met een kleine 400, vooral tussen 26 en 32 jaar, waarvan twee derde zusters uit 51 verschillende kloosterordes. Een 40-tal kwam zelfs uit het buitenland. Haar levenswerk, ‘de school van Jules-Marie’, een modelschool op academisch niveau, was een feit. In 1964 werd de school geïntegreerd in het Centrum voor Ziekenhuiswetenschappen van de KUL, een bekroning voor haar jarenlange toewijding. Ze werd gehuldigd met een herdenkingsplaat, een straatnaam en een boek over leven en werk.
Jules-Marie Heymans overleed op 31 maart 1986 in Lovenjoel.
Foto: Erfgoedhuis Zusters van Liefde