Ingrid Daubechies, moeder van de wavelet
Ingrid Daubechies is een internationaal gerenommeerde fysicus en wiskundige, die met haar baanbrekend onderzoek naar ‘wavelets’ een essentiële bijdrage leverde tot diverse praktische toepassingen, zoals bijvoorbeeld de JPEG2000-standaard voor digitale foto’s.
Ingrid Daubechies werd in 1954 geboren als dochter van een mijningenieur in Houthalen in Belgisch Limburg. Na haar studie fysica aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) behaalde ze in 1980 haar doctorstitel aan dezelfde universiteit. Naar aanleiding van haar huwelijk met de Amerikaanse wetenschapper Robert Calderbank vertrok ze in 1987 naar de Verenigde Staten, om er te gaan werken in de onderzoeksgroep van AT&T Bell Laboratories.
Het was in die periode dat Daubechies haar belangrijke ontdekkingen deed op het gebied van ‘wavelets’, waarbij men wiskundige structuren bestudeert die gezien worden als een soort van golfjes. Daubechies ontdekte dat er diverse soorten van wavelets bestaan. Zij beschreef hiervan de eigenschappen in haar intussen klassiek geworden publicatie: Ten Lectures on Wavelets (1992).
Het typeert Daubechies dat ze van haar nieuw verworven inzichten ook toepassingen wou aanreiken buiten de zuivere wiskunde. Het was de Amerikaanse inlichtingendienst FBI die hiervan als eerste profijt kon trekken: dankzij de ‘Daubechies Wavelets’ slaagde men erin om alle beschikbare vingerafdrukken drastisch te comprimeren, waardoor persoonsidentificaties en identiteitscontroles nu veel efficiënter gebeuren.
Andere praktische toepassingen konden niet uitblijven. De bekendste is wellicht de JPEG2000-standaard als beeldformaat voor digitale foto’s. Dat wij met ons allen zo vlot onze vakantiefoto’s kunnen delen via het internet, is dus ook te danken aan de specifieke wiskundige formules die Daubechies bedacht en die schuilgaan achter het computerbeeldformaat JPEG2000.
Dat Daubechies sterk betrokken blijft bij de praktijk, blijkt ook uit haar initiatief om sedert 2010 via de VUB jaarlijks de wedstrijd ‘Wiskunnend Wiske’ te organiseren. Op die manier kruisen ieder jaar in Vlaanderen zowat 2.000 scholieren, vooral meisjes, de degens bij het zoeken naar oplossingen voor intrigerende wiskundige opdrachten.
Voor haar enorme verdiensten mocht Ingrid Daubechies in verscheidene landen al een aantal eredoctoraten en onderscheidingen in ontvangst nemen. Zo verleende Koning Albert II haar in 2012 de titel van barones. Van 2011 tot 2014 was zij de eerste vrouwelijke voorzitter van de Internationale Wiskundige Unie (IMU).
Momenteel is Daubechies hoogleraar in de wiskunde aan de Duke University, North Carolina, Verenigde Staten. Voordien was zij van 2004 tot 2011 hoogleraar in de wiskunde aan de Princeton University, New Jersey, Verenigde Staten.
© Foto: David von Becker