De veldliteratuur van David Van Reybrouck

Wetenschapper, historicus, archeoloog en auteur David Van Reybrouck, geboren op 11 september 1971 in Brugge, studeerde archeologie en filosofie aan de universiteiten van Leuven en Cambridge. In 2000 promoveert hij in Leiden. Naast vooraanstaand academicus is hij toonaangevend auteur, romanschrijver, theatermaker en journalist.

Hij start zijn loopbaan als cultuurhistoricus, neemt deel aan tentoonstellingen over de evolutie van de mens maar debuteert in 2001 met de fictieroman De Plaag. Een avontuurlijke zoektocht in Zuid-Afrika naar een plagiaataffaire rond Maeterlinck en Eugène Marais.

Maar vooral met Congo. Een geschiedenis uit 2010, vertaald in 15 talen, verwerft hij wereldfaam. David Van Reybrouck schetst het bewogen lot van het land en verweeft de historische feiten met het relaas van zijn ontmoetingen. De auteur doorkruiste vooraf de DRC en sprak met honderden Congolezen om een relaas op te bouwen dat het midden houdt tussen klassieke historiografie en fictie.

In januari 2011 wordt hij verkozen tot voorzitter van PEN Vlaanderen, de Vlaamse tak van PENclub International (opgericht in 1921), een wereldwijde auteursvereniging die vrede en internationaal begrip, vrije meningsuiting en verzet tegen elke vorm van censuur bepleit.

In 2016 verschijnt Zink, over een minuscuul lapje grond, het dorp Moresnet, neutraal gebleven tot in 1919 en over een van zijn inwoners die vijf keer van nationaliteit wisselde. Via dat verhaal wil hij ons doen nadenken over de Duitstalige Belgen, het einde van een Europese utopie, de terugkeer van de grenzen en het gevaar van de opkomst van nationalistische bewegingen.

Opnieuw vijf jaren van werken, opzoeken en onderzoeken blijken noodzakelijk voor David Van Reybrouck in 2020 zijn monumentale Revolusi publiceert, waarin hij oog heeft voor de schrijnende onafhankelijkheidsstrijd. Daarvoor interviewt hij bijna 200 mensen, de laatste nog levende getuigen ervan. Onafhankelijkheidsbewegingen in Azië, Afrika en de Arabische wereld lieten er zich door inspireren, vooral toen het vrije Indonesië in 1955 de legendarische Bandungconferentie organiseerde, het eerste wereldcongres zonder het Westen.

Zijn recentste werk, Odes, uit 2021 is een bloemlezing van korte teksten, een twee- à drietal bladzijden elk, waarin David Van Reybrouck over alles zijn licht laat schijnen: de nacht, muziek, exen, risico’s, mislukkingen. Er wordt uitvoerig stilgestaan bij kunst, moraal, de staat van de wereld, onze relatie met religie, met de ander …

Photo : © Frank Ruiter 2020